Karol Gajdzik

Karol Gajdzik urodził się 4 listopada 1883 r. w Przełajce. Jego rodzicami byli Karol i Brygida z domu Wycik. W 1898 r. ukończył szkołę elementarną i podjął pracę, najpierw w hucie “Laura”, a następnie jako górnik w kopalni “Maks”. Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany do Armii Cesarstwa Niemieckiego i służył w IV baterii artylerii ciężkiej 6 Pułku awansując do stopnia sierżanta sztabowego. Za udział w walkach na froncie wschodnim został odznaczony Krzyżem Żelaznym i austro-węgierskim medalem “Za Dzielność”. W listopadzie 1916 r., na wniosek kopalni “Ficinus” został wyreklamowany z armii. Był członkiem Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, należał do zarządu Towarzystwa Śpiewaczego “Gwiazda”. W październiku 1918 r. brał udział w przekształceniu koła niemieckiej organizacji gimnastycznej “Turnverein” w Przełajce w koło Towarzystwa Gimnastycznego “Sokół”, którego został naczelnikiem. Od 21 stycznia 1919 r. pełnił funkcję komendanta placówki Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w Przełajce. W jego domu mieścił się skład broni. Podczas rewizji przeprowadzonej przez Sieherheitspolizei znaleziono tam ponad 100 karabinów. W tej sytuacji Gajdzik ratował się ucieczką do Czeladzi, gdzie objął stanowisko komendanta obozu powstańczego. Pełnił też funkcję przewodniczącego Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Przełajce. Podczas II powstania śląskiego, jako komendant rejonowy POW GŚl., dowodził baonem w walkach pod Siemianowicami i Michałkowicami. 21 kwietnia 1921 r. został awansowany na podporucznika.

W III powstaniu śląskim dowodził Królewskohuckim Pułkiem Piechoty opanowując Hutę “Laura”, Siemianowice, Królewską Hutę, Chorzów, Nowe i Wielkie Hajduki, Lipiny, Chropaczów i Łagiewniki. Po rozruchach 7 maja 1921 r., decyzją władz alianckich, pułk przez kilka tygodni sprawował kontrolę nad częścią Królewskiej Huty. 10 maja, decyzją dowódcy Grupy “Wschód”, dowodzone przez Karola Gajdzika oddziały przekształcono w 4 Pułk im. Czwartaków i skierowano do walk w Kotlinie Kłodnickiej. Brały udział w zaciętych walkach w rejonie Kędzierzyna.

Po likwidacji powstania Gajdzik wstąpił do Wojska Polskiego. Służył jako podporucznik w 23 Pułku Artylerii Polowej w Będzinie. Pod koniec lipca 1922 r. został przeniesiony do rezerwy.

W sierpniu 1922 r. na rynku w Katowicach odebrał z rąk Naczelnika Państwa marszałka Józefa Piłsudskiego Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari. Za zasługi otrzymał również m.in. Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych, Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi oraz Gwiazdę Górnośląską.

W latach międzywojennych objął stanowisko naczelnika gminy Przełajka. Prowadził gospodarstwo, na terenie którego uruchomił cegielnię. Z ramienia Narodowego Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy uzyskał mandat posła IV kadencji Sejmu Śląskiego. Był również działaczem Związku Powstańców Śląskich.

W przededniu wybuchu II wojny światowej Gajdzik zorganizował oddział samoobrony i jako jego dowódca uczestniczył w walkach obronnych w rejonie Bańgowa i Przełajki Po wycofaniu oddziału w okolice Gołonoga i zakopaniu sztandaru został koło Czeladzi aresztowany przez Gestapo, ciężko pobity i osadzony w więzieniu w Siemianowicach. Przez Rawicz trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, a na początku kwietnia 1945 r. do obozu koncentracyjnego Allach. Wolność odzyskał 30 kwietnia po wyzwoleniu obozu przez wojska amerykańskie. Po powrocie do kraju uczestniczył w obchodach 25-lecia wybuchu III powstania śląskiego, otrzymał także odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i Śląski Krzyż Powstańczy. W następnych latach był represjonowany przez władze komunistyczne. Zmarł 30 sierpnia 1955 r. w Siemianowicach Śląskich.