Bohaterowie

Bonifacy Bałdyk urodził się 25 maja 1879 r. w Kobiernie, w powiecie krotoszyńskim. Jego rodzicami byli Wincenty i Marianna, z domu Dobiszowska. Jako uczeń gimnazjum w Krotoszynie należał do Organizacji Młodzieży Narodowej. Wskutek swej radykalnej działalności narodowej został wydalony z gimnazjum, poczem po długich staraniach został ponownie przyjęty. Po ukończeniu […]

Maksymilian Basista urodził się 7 sierpnia 1883 r. w Górkach w powiecie Rybnickim. Jego rodzicami byli rolnicy Jan i Franciszka z domu Kałuża. W domu rodzinnym kultywowano tradycje polskie. W latach 1889–1896 uczęszczał do szkoły ludowej w Górkach, po której ukończeniu podjął pracę w hucie „Silesia” w Paruszowcu. W 1899 […]

Antoni Białas urodził się 14 czerwca 1876 r. w Przełajce – obecnej dzielnicy Siemianowic Śląskich. Jego rodzicami byli Antoni Białas i Marianna z domu Derej. Ukończył szkołę elementarną w Przełajce i podjął pracę jako górnik. Między innymi brał udział w głębieniu szybu „Grenzschacht” („Graniczny”) ówczesnej kopalni Richter (późniejsza „KWK Siemianowice”), […]

Władysław Borth urodził się 24 czerwca 1892 r. w Kozach koło Bielska. Jego rodzicami byli Karol i Ewa z domu Skoczylas. Uczęszczał do szkoły w Bielsku, następnie do gimnazjum klasycznego w Wadowicach. Od 1913 r. studiował na Uniwersytecie Wiedeńskim. Stopień naukowy doktora praw uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie w […]

Józe­fa Bra­mow­ska uro­dzi­ła się 10 mar­ca 1860 r. w Ży­gli­nie. Jej ro­dzi­ca­mi by­li To­masz Bat­sch i Bar­ba­ra z do­mu Przy­by­łek. Jej edu­ka­cja, z po­wo­du cho­ro­by mat­ki ogra­ni­czy­ła się do ukoń­cze­nia czte­rech klas szko­ły po­wszech­nej. Po śmier­ci oj­ca w 1878 r., pod­ję­ła pra­cę w ko­pal­ni Bi­be­lia w Pa­sie­kach. W wie­ku 29 […]

Karol Bytomski urodził się 10 lipca 1885 r. w Rudzińcu na Opolszczyźnie. Jego rodzicami byli Karol i Klara, z domu Kania. W Rudzińcu uczęszczał do szkoły, a […] od wczesnej młodości działał aktywnie w polskich organizacjach na Śląsku Opolskim. Przed pierwszą wojną światową zamieszkał w Wirku [Rudzie Śląskiej]. Około 1910 r. zawarł związek małżeński […]

Uro­dził się 23 stycz­nia 1873 r. w My­sło­wi­cach. Był naj­młod­szym z troj­ga dzie­ci Ja­na i Agnie­szki z do­mu Ku­now­skiej. Zdo­był wszech­stron­ne wy­kształ­ce­nie, obok stu­diów ar­chi­tek­to­nicz­nych na po­li­tech­ni­ce w Darm­stadt, uzy­skał ty­tuł dok­to­ra fi­lo­zo­fii na Uni­wer­sy­te­cie w Lip­sku. Pod­czas I woj­ny świa­to­wej wal­czył na fron­cie w Lo­ta­ryn­gii i Ar­de­nach, w 22 […]

Wilhelm Chrobok urodził się 17 grudnia 1899 r. w Szarlocińcu w gminie Świętochłowice. Jego rodzicami byli Augustyn i Florentyna z domu Brychcy. W 1914 r. ukończył Szkołę Powszechną w Szarlocińcu. Naukę kontynuował w Wydziałowej Szkole Handlowej w Królewskiej Hucie, następnie podjął pracę jako górnik. W 1916 r. wstąpił do Polskiej […]

Pa­weł Du­biel uro­dził się 25 stycz­nia 1879 r. w Królew­skiej Hu­cie. Po ukoń­cze­niu edu­ka­cji pod­jął pra­cę ja­ko gór­nik w ko­pal­ni „Król”. Oże­nił się z Ma­rią Lu­bo­jań­ską. W 1897 r. zna­lazł się w gro­nie współ­za­ło­ży­cie­li To­wa­rzy­stwa Mło­dzie­ży św. Sta­ni­sła­wa Ko­st­ki, obej­mu­jąc funk­cję se­kre­ta­rza tej orga­ni­za­cji. Trzy la­ta później, w 1900 r., […]

Walenty Fojkis urodził się 13 lutego 1895 r. w Józefowcu (obecnie dzielnicy Katowic). Jego rodzicami byli Józef, robotnik w hucie cynku, i Teresa z domu Nocoń. Uczęszczał do szkoły ludowej w Józefowcu, a następnie do gimnazjum w Katowicach. W 1913 r. podjął pracę w kancelarii adwokackiej dr. Zygmunta Sejdy, znanego […]

Karol Frelich urodził się 19 listopada 1896 r. w Lipinach. Jego rodzicami byli Karol i Joanna z domu Droszcz. Gdy jego ojciec zginął w wyniku wypadku w kopalni, jej właściciel pokrył wydatki związane z jego edukacją. Od kwietnia 1909 r. uczęszczał w Nysie do prowadzonego przez werbistów w Domu Świętego […]

Klemens Furczyk urodził się w Miedźnej niedaleko Pszczyny 15 października 1898 r. Jego rodzicami byli Jan i Zofia z domu Piórko. Miał dwóch braci: Franciszka i Jana. Rodzinne szczęście nie trwało długo, w 1907 r. zmarł ich ojciec, wkrótce potem matka. Sierotami zaopiekowali się krewni matki. Po ukończeniu czteroklasowej szkoły […]

Karol Gajdzik urodził się 4 listopada 1883 r. w Przełajce. Jego rodzicami byli Karol i Brygida z domu Wycik. W 1898 r. ukończył szkołę elementarną i podjął pracę, najpierw w hucie “Laura”, a następnie jako górnik w kopalni “Maks”. Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany do Armii Cesarstwa Niemieckiego […]

Józef Alojzy Gawrych urodził się 16 marca 1891 r. w Tarnówku w rodzinie ziemiańskiej. Po ukończeniu edukacji szkolnej w latach 1909–1912 studiował handel w Berlinie. Podczas I wojny bałkańskiej podjął współpracę z wydawanym po polsku „Dziennikiem Berlińskim” jako korespondent wojenny. W 1913 r. przeniósł się na krótko do Opola, gdzie […]

Mi­chał Gra­żyń­ski uro­dził się 12 ma­ja 1890 r. w Gdo­wie. Je­go ro­dzi­ca­mi by­li Mi­chał Ku­rzy­dło i Ma­rian­na z do­mu Za­staw­niak. Po śmier­ci Ma­rian­ny w 1893 r., dru­ga żo­na oj­ca An­to­ni­na z do­mu Bro­niow­ska do­pro­wa­dzi­ła do zmia­ny na­zwi­ska ro­dzi­ny na „Gra­żyń­ski”. W 1914 r. ukoń­czył stu­dia hi­sto­rycz­ne na Uni­wer­sy­te­cie Ja­giel­loń­skim (UJ) […]

Karol Grzesik urodził się 30 maja 1890 r. w Siedliskach. Jego rodzicami byli Franciszek i Albina z domu Kocur. Do 1907 r. uczył się w gimnazjum prywatnym w Gliwicach, a od 1908 r. kontynuował naukę w Gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu. W 1914 r. złożył eksternistyczny egzamin dojrzałości w Schwedt. […]

Bronisław Hager urodził się Był synem lekarza Maksymiliana i Karoliny z domu Urbanowskiej. Rodzice wychowywali go w polskim duchu patriotycznym. Do szkoły powszechnej uczęszczał początkowo w Pszczewie, a następnie w Pszczynie. W wieku trzynastu lat rozprowadzał ulotki na rzecz wyboru Wojciecha Korfantego do Koła Polskiego w parlamencie niemieckim. Od 1900 […]

Maksymilian Hanke urodził się 24 września 1866 r. w Śremie. Jego rodzicami byli Augustyn i Wiktoria z domu Stankiewicz. Po ukończeniu gimnazjum i złożeniu egzaminu maturalnego podjął studia lekarskie na Uniwersytecie Wrocławskim, które kontynuował następnie na Uniwersytecie w Lipsku. Dyplom lekarski uzyskał w 1892 r. Po odbyciu służby wojskowej i […]

Jan Hlond uro­dził się 15 czerw­ca 1888 r. w Cho­rzo­wie. Je­go ro­dzi­ca­mi by­li Jan Hlond i Ma­ria z do­mu Imie­la. Wśród je­go licz­ne­go ro­dzeń­stwa znaj­do­wa­li się Au­gust Hlond – później­szy pry­mas Pol­ski oraz An­to­ni Hlond (Chlon­dow­ski) – sa­le­zja­nin i kom­po­zy­tor. J. Hlond ukoń­czył szko­łę po­wszech­ną My­sło­wi­cach. Tam rów­nież kon­ty­nu­o­wał na­u­kę […]

Juliusz Jacek urodził się w 1881 w Dziergowicach w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu szkoły ludowej pracował jako robotnik przy regulacji koryta Odry.  W 1907 r. zawarł związek małżeński z Anną z domu Salwiczek. Małżonkowie mieli dziesięcioro dzieci: Berta, Maksymiliana, Zygmunta, Elfrydę, Juliusza, Luizę, Walerię, Pelagię, Elżbietę i Alojzego. W 1919 […]

Henryk Jarczyk urodził się 16 czerwca 1889 r. w Podlesiu, w powiecie pszczyńskim. Jego rodzicami byli Paweł i Anna z domu Polak. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Podlesiu, a następnie w Mikołowie. Podczas nauki w gimnazjum w Gliwicach był członkiem tajnego niepodległościowego Towarzystwa im. Tomasza Zana. W 1908 r. rozpoczął […]

Se­we­ryn Ję­dry­sik uro­dził się 25 sierp­nia 1893 r. w Ka­mie­niu Ślą­skim, w ro­dzi­nie ro­bot­ni­czej o sil­nie za­ko­rze­nio­nej tra­dy­cji pol­skiej. Je­go ro­dzi­ca­mi by­li Ja­cek i An­na z do­mu Tkotz. Po uzy­ska­niu świa­dec­twa doj­rza­ło­ści pod­jął w 1913 r. stu­dia fi­lo­zo­ficz­ne na uni­wer­sy­te­cie w Wie­dniu. Po wy­bu­chu I woj­ny świa­to­wej otrzy­mał po­wo­ła­nie do […]

Bo­le­sław Kar­do­liń­ski uro­dził się 7 paź­dzier­ni­ka 1880 r. w To­ru­niu. Był sy­nem ucze­st­ni­ka po­wsta­nia stycz­nio­we­go. Po zdo­by­ciu śre­dnie­go wy­kształ­ce­nia w 1903 r. prze­niósł się na Gór­ny Śląsk. Rok później otwo­rzył swo­ją pierw­szą dro­ge­rię w Szo­pie­ni­cach. W na­stęp­nych la­tach uru­cho­mił ko­lej­ną dro­ge­rię w Gli­wi­cach. Zwią­zek mał­żeń­ski za­warł z Wik­to­rią z do­mu […]

Stefania Knapikówna urodziła się 30 marca 1901 r. w Sosnowcu. Jej rodzicami byli pochodzący z Górnego Śląska Ryszard i Zofia z domu Szymaniec. Po ukończeniu edukacji w gimnazjum ukończyła również kurs stenotypii. Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej rodzina przeprowadziła się do Szopienic. W wieku osiemnastu lat, za namową wuja […]

Jan Koj urodził się 29 lipca 1888 r. w Komornikach. W 1902 ukończył szkołę podstawową w Bielszowicach, następnie kontynuował naukę w Zakładzie Salezjańskim w Ivrea we Włoszech oraz gimnazjach w Bochni, Cieszynie i Ołomuńcu. W 1913 złożył egzamin dojrzałości i wstąpił do seminarium duchownego w Widnawie. Od 1914 r. studiował […]

Wojciech Korfanty urodził się 20 kwietnia 1873 r. Jego rodzicami byli Józef i Karolina z domu Klecha. Został relegowany z gimnazjum w Katowicach za wyrażanie negatywnych opinii na temat kanclerza Ottona von Bismarcka. W grudniu 1885 r. złożył egzamin maturalny i rozpoczął studia na politechnice w Charlottenburgu. Następnie nauki pobierał […]

To jest miejsce zarezerwowane dla nieznanego nam jeszcze bohatera pows Rudolf Kornke urodził się 26 września 1884 r. w Zagórzu koło Będzina. Jej rodzicami byli Antoni i Ludwika z domu Piegacka. W poszukiwaniu pracy rodzina Rudolfa często zmieniała miejsca zamieszkania, dlatego szkołę powszechną ukończył w Rennersdorf pod Wiedniem. Po przeprowadzce […]

Urodziła się 5 lipca 1893 r. w Raciborzu. Jej rodzicami byli szewc Wilhelm Raida i Berta z domu Jendrischek. W 1915 r. po ukończeniu szkoły średniej dla nauczycielek „Fräulein Pruss” kontynuowała edukację na Uniwersytecie Wrocławskim na wydziale medycznym. Tam ukształtowała się jej polska tożsamość narodowa. Nauczyła się języka polskiego (którym […]

Leonard Kuntze urodził się 7 października 1884 r. w Stanisławowie. Jego rodzicami byli Bernard i Hermina z domu Birgfellner. Uczęszczał do szkoły ludowej we Lwowie. Podczas nauki w gimnazjum uczestniczył w tajnych kółkach samokształceniowych. Studiował prawo na Wydziale Prawa i Umiejętności Politycznych CK Uniwersytetu Lwowskiego im. Cesarza Franciszka I. Będąc […]

Walter Larysz urodził się 31 marca 1898 r. w Ozimku w powiecie opolskim. Jego ojciec był z pochodzenia Niemcem, a matka Laura wywodziła się z rodziny polskiej i była spokrewniona z gen. Jakubem Jasińskim – jednym z bohaterów insurekcji kościuszkowskiej, naczelnym dowódcą polskich wojsk na Litwie i poetą. Walter Larysz […]

Jan (Józef Gabriel) Ludyga-Laskowski urodził się 15 marca 1894 r. w Rozbarku, obecnie dzielnicy Bytomia. Jego rodzicami byli górnik Marcin Ludyga i Marta z domu Skrzypek. W jego domu rodzinnym kultywowano polskie tradycje. W 1909 r. ukończył szkołę ludową w Rozbarku. W tym samym roku podjął pracę w kopalni i […]

Uro­dził się 13.06.1883 r. w Ra­ci­bo­ro­wie w wo­je­wódz­twie po­znań­skim. Po ukoń­cze­niu na­u­ki oraz odby­ciu prak­ty­ki prze­niósł się na Gór­ny Śląsk do Sie­mia­no­wic Ślą­skich. W 1910 r. za­ło­żył Dro­ge­rię pod Orłem w Ko­chło­wi­cach. W 1911 r. za­warł zwią­zek mał­żeń­ski z po­cho­dzą­cą z Kro­to­szy­na Bar­ba­rą Ada­miak, z którą miał sze­ścio­ro dzie­ci. Już […]

Ignacy Matusek urodził się 31 lipca 1905 r. w Załężu (obecnej dzielnicy Katowic). Jego rodzicami byli Franciszek i Julianna z domu Wypych. Jego ojciec był nazywany „polskim królem” ze względu na zaangażowanie w walkę o polskość Śląska. Od kwietnia 1909 r. Ignacy Matusek uczęszczał do szkoły ludowej w Załężu, którą […]

Maciej Mielżyński urodził się 13 października 1869 r. w Chobienicach, w rodzinie ziemiańskiej. Jego rodzicami byli Karol i Elżbieta z domu Bnińska. Edukację na poziomie szkoły elementarnej pobierał w domu, następnie uczył się w prywatnym gimnazjum francuskim w Berlinie i gimnazjum pruskim w Lesznie. Po złożeniu egzaminu dojrzałości w 1889 […]

Ignacy Nowak urodził się 11 lipca 1887 r. w Mądrem koło Środy. Jego rodzicami byli Michał i Jadwiga z domu Bilska. W 1908 r. ukończył gimnazjum w Śremie, odbył studia lekarskie w Lipsku i Monachium, zdał egzamin państwowy 22 lipca 1913 r. i 1 sierpnia 1914 r. uzyskał prawo wykonywania […]

Ja­ni­na Omań­kow­ska uro­dzi­ła się 12 czerw­ca 1859 r. w Sre­br­ni­kach k. Wą­brze­źna. Jej ro­dzi­ca­mi by­li Ro­bert i Elż­bie­ta z do­mu Kar­liń­ska. Po za­koń­cze­niu edu­ka­cji pra­co­wa­ła ja­ko na­u­czy­ciel­ka do­mo­wa w Wiel­ko­pol­sce. Podej­mo­wa­ła dzia­łal­ność oświa­to­wą i cha­ry­ta­tyw­ną m.in. w To­wa­rzy­stwie Przy­ja­ciół Wza­jem­ne­go Po­u­cza­nia się i Opie­ki nad Dzieć­mi „War­ta” oraz Czy­tel­ni dla […]

Robert Oszek urodził się 29 maja 1896 r. w Zabrzu. Jej rodzicami byli Jerzy, robotnik, i Katarzyna z domu Danch. Uczęszczał do szkoły realnej w Gliwicach. W 1911 r., gdy rodzina przeniosła się do Zabrza, porzucił szkołę, uciekł z domu i dotarł do Hamburga. Chciał się tam zaciągnąć do służby […]

Wik­tor Po­lew­ka uro­dził się 6 gru­dnia 1896 r. w Szo­bi­szo­wi­cach (obe­cnie dziel­ni­ca Gli­wic). Je­go ro­dzi­ca­mi by­li Ka­rol i Agnie­szka, z do­mu Pi­chu­ra. Pod­czas na­u­ki szkol­nej na­le­żał do Pol­skiej Kon­gre­ga­cji Ma­riań­skiej, dzia­ła­ją­cej przy ko­ście­le św. Pio­tra i Paw­ła w Gli­wi­cach. Po utwo­rze­niu od­dzia­łu kon­gre­ga­cji w Szo­bi­szo­wi­cach peł­nił w niej funk­cję człon­ka […]

Jan Powała urodził się 7 lutego 1896 r. w Pszowie. Jego rodzicami byli Walenty i Paulina z domu Gilner. Po ukończeniu szkoły powszechnej podjął pracę w kopalni Leon w Rydułtowach jako górnik. Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany 1 lipca 1915 r. do Armii Cesarstwa Niemieckiego. Od 27 sierpnia […]

Nikodem Renc urodził się 7 września 1888 r. w Siedlcu. Jego rodzicami byli Karol i Marianna z domu Kroll. Od szóstego do czternastego roku życia uczęszczał do szkoły powszechnej. W bardzo młodym wieku opuścił dom rodzinny i przeniósł się do Chorzowa. W latach 1907–1910 r. odbył służbę wojskową w II […]

Wojciech Sapeta urodził się 7 kwietnia 1889 r. w Pasieczkach w gminie Imielin. Jego rodzicami byli Jan i Franciszka z domu Pacuła. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Pasieczkach, którą ukończył w 1903 r. Przez kilka lat pomagał rodzicom w gospodarstwie, następnie podjął pracę w kopalni węgla kamiennego w Szopienicach. W […]

Uro­dził się 15 lip­ca 1894 r. w Sze­ro­kiej (obe­cnie dziel­ni­ca Ja­strzę­bia-Zdro­ju). Po ukoń­cze­niu szko­ły po­wszech­nej pra­co­wał ja­ko ro­bot­nik. W 1914 r. wcie­lo­ny do Ar­mii Ce­sar­stwa Nie­miec­kie­go. Pod­czas walk do­stał się do nie­wo­li ro­syj­skiej. W gru­dniu 1918 r. po­wrócił na Gór­ny Śląsk. Był człon­kiem Pol­skiej Par­tii So­cja­li­stycz­nej, wstą­pił rów­nież do Pol­skiej […]

Uro­dził się 15 wrze­śnia 1884 r. we wsi Ro­wień (obe­cnie czę­ści mia­sta Żo­ry). Po ukoń­cze­niu szko­ły rol­ni­czej pra­co­wał w wal­cow­ni w Pa­ru­szo­wi­cach, a na­stęp­nie w fa­bry­ce w Es­sen. Od 1914 r. słu­żył w Ar­mii Ce­sar­stwa Nie­miec­kie­go. Po za­koń­cze­niu I woj­ny świa­to­wej po­wrócił na Śląsk i za­tru­dnił się w ko­pal­ni. W […]

Uro­dził się 1.12.1882 w Wo­źni­kach. Tem rów­nież ukoń­czył szko­łę ele­men­tar­ną, a na­stęp­nie uczę­szczał do gim­na­zjum kla­sycz­ne­go w Królew­skiej Hu­cie. Na Uni­wer­sy­te­cie Wro­cław­skim zo­stał ab­sol­wen­tem stu­diów z za­kre­su te­o­lo­gii, a tak­że brał udział w se­mi­na­rium z li­te­ra­tu­ry sło­wiań­skiej prof. Wła­dy­sła­wa Neh­rin­ga. Dzia­łał ak­tyw­nie w „Kół­ku Pol­skim” funk­cjo­nu­ją­cym w kon­wik­cie ar­cy­bi­sku­pim we […]

Piotr Urbańczyk urodził się 21 czerwca 1891 r. w Radzionkowie. Jego rodzicami byli Bartłomiej i Karolina z domu Nalewajko. Uczęszczał do Szkoły Ludowej w Radzionkowie, następnie kontynuował naukę w Szkole Realnej w Bytomiu, którą ukończył w 1909 r. składając egzamin dojrzałości. Podczas nauki był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Ubiegał się […]

Edmund Wąsik urodził się 27 września 1883 r. w Raszowej-Rokiczach pod Kędzierzynem. Jego rodzicami byli Edmund i Karolina z domu Murłowska. Po ukończeniu gimnazjum w Bytomiu i złożeniu egzaminu maturalnego, podjął naukę w szkole górniczej w Tarnowskich Górach. Gdy w wypadku zginęło kilkunastu jego kolegów wraz z nauczycielem, postanowił poświęcić […]

Maksymilian Wilimowski urodził się 7 października 1886 r. w Siemianowicach Śląskich. Jego rodzicami byli Józef, majster murarski, i Anna z domu Rudkowska. Uczęszczał do gimnazjum w Katowicach, gdzie należał do tajnego kółka samokształceniowego Towarzystwa Tomasza Zana, w którym poznawał polską historię i literaturę oraz doskonalił język polski. W 1908 r., […]

Mikołaj Witczak urodził się 2 lipca 1896 r. we Wrocławiu. Jego rodzicami byli Mikołaj i Maria Anna z domu von Adlersfed. Naukę pobierał w domu, by w 1908 r. wstąpić do gimnazjum klasycznego w Rybniku. W 1911 r. został z niego wydalony z powodu odnalezienia w jego domu broni, amunicji […]

Kon­stan­ty Wol­ny uro­dził się 5 kwiet­nia 1877 r. w Bu­ja­ko­wie, w ro­dzi­nie ko­wa­la Waw­rzyń­ca i Lu­dwi­ny z do­mu Jar­czyk. Po śmier­ci mat­ki ro­dzi­na prze­nio­sła się do Za­wo­dzia (obe­cnie dziel­ni­cy Ka­to­wic). W Ka­to­wi­cach K. Wol­ny ukoń­czył szko­łę po­wszech­ną, a na­stęp­nie śre­dnią. W 1898 r. roz­po­czął stu­dia me­dycz­ne na Uni­wer­sy­te­cie Wro­cław­skim. Nie­ba­wem […]

Kazimierz Zenkteler urodził się 24 stycznia 1884 r. w Wojnowicach, w ówczesnym powiecie grodziskim. Jego rodzicami byli kupiec Edward i Joanna z domu Szyfter. W domu rodzinnym panowała patriotyczna atmosfera. Początkowo Zenkteler pobierał edukację domową. W 1906 r. ukończył gimnazjum humanistyczne w Poznaniu, a następnie odbył służbę w Armii Cesarstwa […]