Henryk Jarczyk

Henryk Jarczyk urodził się 16 czerwca 1889 r. w Podlesiu, w powiecie pszczyńskim. Jego rodzicami byli Paweł i Anna z domu Polak. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Podlesiu, a następnie w Mikołowie. Podczas nauki w gimnazjum w Gliwicach był członkiem tajnego niepodległościowego Towarzystwa im. Tomasza Zana. W 1908 r. rozpoczął studia medyczne we Wrocławiu, które kontynuował w Lipsku i Monachium, gdzie w 1914 r. uzyskał dyplom lekarza.
Po wybuchu I wojny światowej został wcielony do Armii Cesarstwa Niemieckiego. Raniony w 1915 r., pracował w Instytucie Chemii Fizjologicznej na Uniwersytecie w Lipsku, a następnie w laboratorium szpitala miejskiego w Wisebaden. W 1918 r. uzyskał tytuł doktora medycyny i chirurgii na Uniwersytecie we Wrocławiu. W tym okresie należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”.
H. Jarczyk zawarł związek małżeński 11 lipca 1918 r. z Kazimierą z Cegielskich, z którą miał córkę Henrykę i dwóch synów: Domysława i Miłogosta. Po zakończeniu I wojny światowej zamieszkał w Szopienicach, gdzie otworzył praktykę lekarską. Tam też został wybrany prezesem szopienickiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i przewodniczącym Polskiej Rady Ludowej w Roździeniu-Szopienicach. W związku z nasilającymi się represjami ze strony niemieckiej, w 1919 r. opuścił Szopienice i wstąpił w Poznaniu do Wojska Wielkopolskiego, służąc w randze kapitana. Tam również organizował pomoc dla Górnego Śląska. Zwolniony z Wojska Wielkopolskiego 21 sierpnia 1919 r., specjalnym pociągiem sanitarnym przybył do Sosnowca. Po wybuchu I powstania śląskiego udzielał pomocy rannym powstańcom. We wrześniu 1919 r. objął funkcję szefa Wydziału Zdrowotności Komisariatu Rad Ludowych Śląskich w Sosnowcu. Po utworzeniu Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, stojący na jego czele Wojciech Korfanty powierzył H. Jarczykowi funkcję komisarza plebiscytowego na miasto i powiat Katowice. 18 sierpnia 1920 r., podczas ataku na mieszczący się w hotelu „Deutsches Haus” w Katowicach Podkomisariat Plebiscytowy, został pojmany i ciężko pobity przez niemieckich bojówkarzy. Uwolniony, w wyniku interwencji francuskich władz wojskowych, został przewieziony do szpitala w Sosnowcu.
Podczas III powstania śląskiego pełnił funkcję doradcy szefa sanitarnego w zakresie chorób wewnętrznych i zakaźnych w Naczelnej Komendzie Wojsk Powstańczych, lekarza Powiatowej Komendy Etapowej na powiat Katowicki, referenta sanitarnego Departamentu Spraw Wojskowych Naczelnej Władzy na Górnym Śląsku i lekarza zaufania w Szopienicach.
Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski osiadł w Katowicach, obejmując posadę dyrektora szpitala Spółki Brackiej przy ul. Francuskiej. Uczestniczył w międzynarodowych zjazdach lekarzy, odbywających się m.in. w Holandii, Szwajcarii i ZSRS. Pełnił funkcję przewodniczącego Towarzystwa Lekarzy Polaków na Śląsku i prezesa Okręgu Śląskiego Związku Obrony Kresów Zachodnich. Jego nazwisko zostało umieszczone w „Sonderfahndungsbuch Polen” – „Specjalnej księdze Polaków ściganych listem gończym”, będącej faktycznie spisem wrogów III Rzeszy.
Po wybuchu II wojny światowej przebywał we Lwowie, gdzie pełnił służbę w szpitalu wojennym nr 604. W lipcu 1940 r. został aresztowany przez władze sowieckie i wywieziony za Ural. Tam początkowo był robotnikiem leśnym, a następnie lekarzem w szpitalu. Po zawarciu układu Sikorski-Majski H. Jarczyk wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRS. Pełnił funkcję zastępcy komendanta szpitali ewakuacyjnych w Uzbekistanie, Iranie i Iraku, a następnie we Włoszech. Tam, podczas walk o Monte Cassino, odpowiadał za służby medyczne.
W 1947 r. opuścił Wielką Brytanię, w której przebywał po zakończeniu II wojny światowej i powrócił do Katowic. Tutaj został ordynatorem Oddziału Chorób Wewnętrznych, w tym samym szpitalu, w którym pracował przed wojną. Za swoje zasługi H. Jarczyk otrzymał wiele odznaczeń: Krzyż Kawalerski Orderu Polonia Restiuta, Krzyż Walecznych, Krzyż Monte Casino, Gwiazdę Italii, brytyjski Medal za Wojnę 1939–1945 oraz Śląski Krzyż Powstańczy. Zmarł nagle 9 sierpnia 1949 r. po kolejnym, siódmym zawale serca.