Maksymilian Hanke

Maksymilian Hanke urodził się 24 września 1866 r. w Śremie. Jego rodzicami byli Augustyn i Wiktoria z domu Stankiewicz. Po ukończeniu gimnazjum i złożeniu egzaminu maturalnego podjął studia lekarskie na Uniwersytecie Wrocławskim, które kontynuował następnie na Uniwersytecie w Lipsku. Dyplom lekarski uzyskał w 1892 r. Po odbyciu służby wojskowej i praktyki w Szpitalu Garnizonowym w Poznaniu, w 1893 r. otworzył własną praktykę w Bytomiu.

W 1894 r. zawarł związek małżeński z Heleną z domu Spława-Neyman. Małżonkowie mieli troje dzieci: Edwarda, Wandę i Irenę.

Wykonując zawód lekarza doświadczał ciągłych szykan ze strony władz niemieckich. Niezależnie od pracy zawodowej angażował się szeroko w działalność polskich organizacji społecznych. Od 1895 r. po utworzeniu w Bytomiu Banku Ludowego do 1910 r. pełnił funkcję przewodniczącego jego Rady Nadzorczej. Sprawował także funkcję prezesa Śląskiego Towarzystwa Wyborczego. Za swoją działalność wielokrotnie był przesłuchiwany w prokuraturze, w jego mieszkaniu dokonywano rewizji, kilkakrotnie był karany grzywną. W 1903 r. stanął na czele Polskiego Prowincjonalnego Komitetu Wyborczego, który wszedł w skład Ogólnego Komitetu Polskiego na Rzeszę Niemiecką. W tym samym czasie wstąpił do działającej w trzech zaborach tajnej Ligi Narodowej. Współpracował z redagowanym przez Jana Kowalczyka i Wojciecha Korfantego „Górnoślązakiem” publikując pod pseudonimem „Młot”. Gdy 8 grudnia 1908 r., z inicjatywy dr. Józefa Rostka, powstało Towarzystwo Lekarzy Polaków na Śląsku, Maksymilian Hanke wszedł do grona jego założycieli.

Pod koniec I wojny światowej jako przewodniczący Prowincjonalnego Komitetu Wyborczego przeprowadził wybory do Rad Ludowych i od 3 do 5 grudnia 1918 r. wziął udział w obradach Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu. Po rozwiązaniu przez Niemców 16 maja 1919 r. Komisariatu dla Spraw Ludowych Górnego Śląska w Bytomiu Maksymilian Hanke objął na krótki czas jego kierownictwo. Ostrzeżony o niebezpieczeństwie aresztowania przez 6 tygodni przebywał w Zakopanem. Po powrocie do Bytomia wraz z dr. Emilem Cyranem założył „Klub Obywatelski”. 30 października 1919 r. wraz z Konstantym Wolnym, Edwardem Rybarzem i Maksymilianem Wilimowskim wszedł w skład Generalnego Sekretariatu Plebiscytowego w Bytomiu, który początkowo urzędował w biurze adwokata Konstantego Wolnego. W Polskim Komisariacie Plebiscytowym objął funkcję Naczelnika Wydziału Spraw Wewnętrznych. Komisarz Korfanty oddaje od razu wydział spraw wewnętrznych Generalnego Komisariatu w ręce dra Maksymiliana Hankego. On to przeprowadza odtąd całą robotę tego wydziału, opracowuje odezwy, memoriały, kieruje organizacją poszczególnych placówek plebiscytowych po powiatach na całym teranie plebiscytowym. Razem z mecenasem Wolnym przeprowadza dr Hanke kupno niemieckiej „Grenz Zeitung”, aby uzyskać organ drukowany w języku niemieckim, a razem z drem Janem Hlondem zakłada „Oberschlesische Volkspartei” celem pozyskania zniemczałych Ślązaków. Bierze wybitny udział w organizacji policji parytetycznej „Apo”, stwarza przeróżne organizacje, jak „Związek właścicieli domów i gruntów”, „Związek inwalidów wojennych” itd. itd., aby wywabiać Ślązaków z towarzystw niemieckich i przyciągać do polskich – relacjonował Maksymilian Wilimowski.

Po wybuchu III powstania śląskiego, Wojciech Korfanty, po objęciu funkcji dyktatora, powierzył Maksymilianowi Hanke i Konstantemu Wolnemu sprawowanie funkcji Komisarza do czasu likwidacji Polskiego Komisariatu Plebiscytowego.

Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski Maksymilian Hanke przeniósł się do Katowic. Wycofał się z działalności politycznej i pracował jako lekarz, jednak nadal uczestniczył w pracach samorządu lekarskiego. 1 grudnia 1921 r., gdy doszło do reaktywacji Towarzystwa Lekarzy Polaków na Śląsku przez aklamację został wybrany jego prezesem. W 1922 r. po utworzeniu Okręgu Śląskiego Związku Lekarzy Państwa Polskiego wybrano go jego przewodniczącym. Do swoich ostatnich dni poświęcał się pracy lekarza. Maksymilian Hanke zmarł 30 kwietnia 1939 r.

Od góry: widoczni m.in.: Maksymilian Hanke (drugi od lewej) i Edward Hanke (trzeci od lewej). Bytom, grudzień 1916 r. Maksymilian Hanke na wycieczce z żoną i córkami w 1913 r. W tle: Maksymilian Hanke na spacerze z córką. Gliwice, lato 1913 r.